Η ζωή δεν μετριέται από τον αριθμό των αναπνοών μας, αλλά από τις στιγμές που μας έκοψαν την ανάσα (George Carlin)


Αγαπώ τη Θάλασσα

Αγαπώ τη Θάλασσα.
Γιατί ξεκινάει με το θήτα των θέλω μου. Γιατί είναι ανοιχτή σαν τα άλφα που την απλώνουν. Γιατί το λάμδα της καμπυλώνει τη γλώσσα μου σε κύμα που σπάει μαλακά στο φράγμα των δοντιών μου. Γιατί τα σίγμα της μου χαϊδεύουν τ’ αφτιά σαν το φλοίσβο της σ’ έρημη παραλία.

Παρασκευή 20 Νοεμβρίου 2015

Απαντώντας στη Μαρία Κ.


Έγινε πρόσφατα μια συζήτηση για την ιστορία και τη θέση της στο σχολείο, στην οποία συμμετείχαν εκπαιδευτικοί όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων και η ηγεσία του αρμόδιου υπουργείου. Θα προσπεράσω τη δύσκολα αποκρυπτόμενη αφορμή που την προκάλεσε (εμβαλωματικές αλλαγές στο σε ποιους ανατίθεται η διδασκαλία αυτού του γνωστικού αντικειμένου —απροκάλυπτα οικονομικοί οι λόγοι), γιατί εκδόθηκαν ήδη αρκετά ψηφίσματα διαμαρτυρίας από τους άμεσα θιγομένους και θα αφήσω ασχολίαστο το γεγονός ότι το όλο θέμα δεν πήρε τη δημοσιότητα που του αρμόζει στο ευρύ κοινό.
Θα ήθελα όμως να βάλω στο χαρτί μερικές σκέψεις μου σχετικές και με το συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο αλλά και με τους ευρύτερους στόχους του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.
Πριν από εφτά ή οχτώ χρόνια είχε ξεσηκώσει μεγάλη ταραχή και πολλούς καυγάδες στην ελληνική κοινωνία ένα νέο σχολικό εγχειρίδιο ιστορίας της έκτης δημοτικού. Λόγω ειδικότητας κλήθηκα πολλές φορές να εμπλακώ σε ιδιωτικές συζητήσεις για το θέμα της επικαιρότητας. Το πάθος που κυριάρχησε απ’ όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές με οδήγησε στην αποστασιοποίηση. Με απογοήτευσε η αδυναμία μου να πείσω ακόμη και μορφωμένους συνομιλητές ότι η ιστορία είναι επιστήμη, όπως άλλωστε και η διδακτική της. Στα αφελή ερωτήματά μου γιατί δεν ξεσηκώνει ανάλογα μαζική συγκρουσιακή θύελλα ένα πόρισμα των μαθηματικών ή της φυσικής και γιατί δεν διατυπώνει με τόσο δογματική βεβαιότητα άποψη ο κάθε μη ειδικός σ’ αυτούς τομείς, έπαιρνα την «αποστομωτική» απάντηση «Μα, αυτές είναι θετικές επιστήμες!». Στάθηκε αδύνατο να πείσω ότι και η ιστορία είναι επιστήμη, αφού και αυτή στηρίζει τα πορίσματά της σε τεκμήρια και αποδείξεις.
Θεωρούσαν ικανοποιητική απάντηση την ιδεολογική της προσέγγιση. Ωστόσο, κάθε επιστήμονας ξεκινάει από μια ιδεολογική βάση. Ο περίφημος πανεπιστήμων Αριστοτέλης αποδεχόταν τη δουλεία, γιατί έδινε το περιθώριο στους ελευθέρους ν’ ασχοληθούν με τα «υψηλά», την αναζήτηση της γνώσης και την τέχνη! Η ιδεολογία παίρνει τη βαρύνουσα σημασία της στον τρόπο με τον οποίο αξιοποιούνται τα πορίσματα της επιστήμης. Όπως τα πορίσματα της φυσικής μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή όπλων μαζικού ολέθρου ή για την υδροδότηση της Σαχάρας, έτσι και τα πορίσματα της ιστορίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή εθνικιστικής νοοτροπίας και αντίστοιχων υπηκόων —γιατί πολίτες δεν μπορούν να χαρακτηριστούν—, ή για την αξιοποίηση του παρελθόντος στην κατανόηση του παρόντος και το σχεδιασμό ενός καλύτερου μέλλοντος. Με αυτές τις σκέψεις, καταλήγω στο ταπεινά προσωπικό συμπέρασμα ότι καλό είναι ν’ ακούμε με τον απαραίτητα κριτικό σεβασμό τον ειδικό σε κάθε τομέα.
Οι ίδιες όμως σκέψεις με οδήγησαν στο ερώτημα γιατί αυτές οι αντιλήψεις είναι τόσο βαθιά εγχαραγμένες στην ελληνική κοινωνία. Η απάντηση αναδύεται μπροστά μου αυθόρμητη και αυτονόητη: η ελληνική εκπαίδευση. Πώς μπορεί κανείς να μεταπείσει μια κοινωνία ώστε να «δει» τα πράγματα διαφορετικά, όταν αυτή η κοινωνία γαλούχησε από τη σύστασή της τα μέλη της, γενιά τη γενιά, να βλέπουν τα πάντα φιλτραρισμένα; Μα, με τον ίδιο τρόπο που έγινε το κακό: με την εκπαίδευση! «Αυτά έμαθα εγώ στο σχολείο!», σου λένε.
Κι εδώ γεννιέται το ουσιώδες ερώτημα: Τι διδάσκουμε και πώς το διδάσκουμε;
Διδάσκουμε σκέψη ή μεταδίδουμε πληροφορίες; Και ποιες;
Πληροφορίες μπορούν να βρεθούν εξαιρετικά εύκολα. Τόσο εύκολα που τα παιδιά βαριούνται όταν τους τις παρέχουμε. Αν όμως καταφέρουμε να τους δείξουμε πώς αυτές οι «πληροφορίες» συνδέονται με τη ζωή και την καθημερινότητά τους, τότε τα πράγματα αλλάζουν. Αν τους δείξουμε ότι η εύρεση του εμβαδού μιας επιφανείας θα τα βοηθήσει να φτιάξουν καλύτερο το κολάζ που θέλουν για τον τοίχο του δωματίου τους, έχουμε κερδίσει κάποιους πόντους. Έτσι δεν είναι; Αν ξεκινήσουμε από το τι σημαίνει τζιχαντιστής και τη διαφορά του από τον ισλαμιστή και την ακόμη μεγαλύτερη διαφορά του από τον μουσουλμάνο (ερώτηση του 12χρονου ανιψιού καθ’ οδόν προς τον κυριακάτικο ποδοσφαιρικό του αγώνα), κερδίζουμε κι άλλους πόντους. Έτσι δεν είναι; Τα μυαλουδάκια μπαίνουν σε κίνηση και προκαλούν νέες ερωτήσεις. Από το «γιατί» για τα τραγικά γεγονότα του Παρισιού θα φτάσουμε στις σταυροφορίες ή στον πόλεμο των πετρελαίων. Με απλές, κατανοητές στην εκάστοτε ηλικία και σύντομες φυσικά απαντήσεις. Οι πλατειασμοί κουράζουν μικρούς και μεγάλους.
Το μεγάλο ζητούμενο είναι να αφουγκραζόμαστε τα ενδιαφέροντα και τα ερωτήματα των παιδιών και να τα τροφοδοτούμε συνεχώς με νέα. Σύντομα θα διατυπωθούν και καλό είναι να είμαστε έτοιμοι, για να μην πω «ετοιμοπόλεμοι». Θα μας πιάνουν συνεχώς στον ύπνο.
Ένα τελευταίο διπλό παράδειγμα. Αγωνίζομαι να εξηγήσω την ορολογία «επιφάνεια», «ενανθρώπιση» και «ανθρωπομορφισμός» στον Όμηρο. Ο μικρός αποστηθίζει φιλότιμα τους ορισμούς, αλλά το βλέπω: το βλέμμα του είναι απλανές. Περνάμε στην ειδικότητα που είχε καθεμία από τις τρεις Μοίρες και, φυσικά, στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονταν οι άνθρωποι στην εποχή του Ομήρου την έννοια της μοίρας και τη σχέση της με τους ανθρώπους. Το βλέμμα φωτίζεται. Μα δεν λέω και καμιά σοφία. Το μυστήριο λύνεται με την αποκάλυψη ότι λίγο πριν κοιμηθεί το βράδυ τον απασχολεί το ποιος είναι και γιατί είναι έτσι και αν θα είναι πάντα έτσι ή θ’ αλλάξει κι αν, όταν θα πεθάνει, θα είναι αυτός ή κάποιος άλλος και… και… και…
Τα ερωτήματά του με βοήθησαν να του δείξω πόσο κοντά είναι στον ομηρικό άνθρωπο και τι προσπαθούν να κάνουν οι ανθρώπινες θρησκείες και φιλοσοφικές θεωρίες.
Τα ερωτήματα των παιδιών «εξακολουθούν» να με βελτιώνουν ως δασκάλα.
Παραχωρούμε τον απαραίτητο χρόνο ώστε αυτά τα ερωτήματα να γεννηθούν και, φυσικά, να διατυπωθούν; 
Τα αφουγκραζόμαστε ως κοινωνία, όταν σχεδιάζουμε το εκπαιδευτικό μας σύστημα;


19 σχόλια:

  1. Εξαιρετική προσέγγιση.
    Χάρηκα πολύ που τη διάβασα και ξύπνησε μέσα μου κοιμισμένα ερωτηματικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστώ, Ευάγγελε. Η γνώμη σου μετράει πολύ.
      Για όσους πέρασαν από το χώρο της εκπαίδευσης, αλλά και για όσους έχουν παιδιά γύρω τους, τα ερωτηματικά αυτά δεν κοιμούνται ποτέ. Το ξέρεις καλά.

      Διαγραφή
  2. Η ελληνική κοινωνία, όσο και αν αρνείται να το παραδεχθεί, είναι, φεύ, βαθιά συντηρητική: οι αλλαγές την τρομάζουν και επιμένει στις ίδιες επιλογές ξανά και ξανά, παρά την συλλογική της γκρίνια για την αποτυχία αυτών ακριβώς των επιλογών της.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Θα έλεγα, dodo μου, ότι η ελληνική κοινωνία δεν είναι απλώς συντηρητική, αλλά βολεμένη στο συντηρητισμό της. Κάθε αλλαγή θέλει ξεβόλεμα και κόπο πολύ. Προτιμούμε λοιπόν ηλιθίως να επαναλαμβάνουμε τις ίδιες λανθασμένες κινήσεις προσμένοντας διαφορετικό αποτέλεσμα.
      Και η ηλιθιότητα ή η άγνοια είναι οι πιο αθώες ερμηνείες. Το εσκεμμένο αυτών των επιλογών μού φαίνεται, δυστυχώς, πιο πειστική ερμηνεία, γιατί αναπαράγει την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων σε όλους τομείς της ζωής μας. Η ελίτ προτιμάει φυσικά υπηκόους που ακολουθούν παρά σκεπτόμενους πολίτες που ξέρουν να κρίνουν.
      Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι ο μηχανισμός (ανα)παραγωγής νοοτροπιών.

      Διαγραφή
  3. Δεν μπορώ να μην εκφράσω τη τεράστια χαρά μου για την "επιστροφή" σου και ειδικά όταν "εμφανίζεσαι" με το παραπάνω κείμενο-μελέτη μιας σκληρής πραγματικότητας... συγχρόνως με πληροφορούν (αφού δεν βλέπω TV) και για τα δικά μας έκτροπα με τους αιώνιους εχθρούς του ποδοσφαίρου... έτσι αναπόφευκτα σκέφτομαι τον ανιψιό σου και κάθε παιδί, για το τι μηνύματα λαμβάνει και εκτός σχολείου...

    ΑΦιλάκια πολλά και πάντα καρδιάς! <3

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλώς σας ξαναβρίσκω, Μαγισσούλα μου! Σιγά σιγά όμως, ε;
      Η ανάρτηση είναι μακροσκελής -μακροσκελέστερη απ' ό,τι θα επέτρεπε η δεοντολογία μιας "επιστροφής"-, αλλά δεν είναι μελέτη. Σκέψεις και προβληματισμοί είναι με αφορμή όσα βλέπω, ακούω και νιώθω. Ίσως και απλά ψυχανεμίσματα...
      Πολύ βάσιμες οι ανησυχίες σου για τα παιδιά! Εδώ και αρκετά χρόνια τα παιδιά υφίστανται επιρροές πολλαπλάσιες· γι' αυτό και γίνονται πιο δυχερείς οι ρόλοι της οικογένειας και του σχολείου και πολλαπλασιάζονται οι ευθύνες τους

      Διαγραφή
  4. Εντάξει κυρία
    μπράβο σας ! καλά σας !
    Έτσι με την πρώτη στα βαθιά ! Να μην κάνουμε μια ενθουσιώδη κωλοτούμπα απ'την χαρά μας για την επιστροφή σας με την ησυχία μας , αμέσως στη μελέτη !!! Μόνο βέργα που δεν πήρατε δηλαδής :Ρ
    μεγάααλη άσκηση Υπατιούλα μου . Να συγκρατιέμαι για ν'ακούσω πρώτα όλη την ομιλία και το μυαλό να βράζει ,γιατί είναι και πολύ πονεμένο το θέμα και φυσικά μα βασανίζει χρόνια.

    Η σοφή ρήση του Σολωμού :«Το έθνος πρέπει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθές» θα έπρεπε να είναι ο ξεκάθαρος μπούσουλας αλλά δυστυχώς υπάρχει και αυτό : "την ιστορία την γράφουν οι νικητές" και άντε μετά να την ξεγράψεις ,γιατί δυστυχώς δεν είναι 1+1 κάνουν δύο ,όπως δεν ήταν κάποτε και το αν η γή γυρίζει .....
    άρα ας μην έχουμε (πολλές) αυταπάτες ,πάντα θα προσπαθούν να "ερμηνεύσουν" τα γεγονότα με ιδεολογικό πρόσημο ακόμα και "επιστήμονες" ......
    Ο "κριτικός σεβασμός" σου τα είπε όλα ;-)
    Κι αυτό νομίζω είναι το ένα και κρισιμότερο μάθημα που θα έπρεπε να υπάρχει ως πρόλογος σε κάθε βιβλίο ιστορίας .
    Να μπορούσαμε να συμφωνήσουμε διακομματικά τουλάχιστον αυτό....

    Κι ύστερα αυτό το "πως" που είπε η ομιλήτρια απ'το δημοτικό .
    Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον.... τρόμο και πανικό της κόρης μου κάθε φορά που προσπαθούσα να ανοίξω κουβέντα πάνω στο μάθημα ιστορίας που ερχόταν να μου πεί : "μην μου λές τίποτα θα με μπερδέψεις " ....!!!!!!
    μόνος στόχος η παπαγαλία και η αποστήθιση χιλιάδων ημερομηνιών ...που χώρος για να γεννηθούν ερωτήσεις !!!
    Γιατί.... ως γνωστόν το πιο δύσκολο είναι να κάνεις το σωστό ερώτημα ;-)


    Δεν είναι η απάντηση που μας διαφωτίζει, αλλά η ερώτηση.
    Ευγένιος Ιονέσκο


    Οι πιο ανυπότακτοι άνθρωποι είναι αυτοί που κάνουν ερωτήσεις.
    Jostein Gaarder,


    φιλώ σε με πολύ χαρά και σταματώ :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ξωτικό μου, ήλπιζα κι εγώ η για πολλοστή φορά "πρώτη" ανάρτηση να έστρωνε το ταπί για ομαδικές κολοτούμπες στο ξανασμίξιμο, αλλά τα πρώτα τεστ και διαγωνίσματα της νέας σχολικής χρονιάς ανέτρεψαν τις προτεραιότητες! Ωστόσο επιφυλάσσομαι...
      Όσο για το πονεμένο θέμα, ξέρεις, τους πόνους μου πολλές φορές επιχειρώ να τους ξορκίσω ρίχνοντάς τους στο χαρτί, με πενιχρά βεβαίως αποτελέσματα.
      Για την αλήθεια, αυτόν τον περίφημο στόχο κάθε επιστήμης αλλά και του καθημερινού ανθρώπου, δίνονται δύο συγγενείς μεταξύ τους ετυμολογικές ερμηνείες: α στερητικό + λήθη και α στερητικό + λανθάνω (μου διαφεύγει). Στα ελληνικά πράγματα έχουν εφαρμοστεί και οι δύο, αλλά χωρίς το στερητικό α!
      Η ανάρτηση ξεκίνησε με αφορμή την ιστορία και απλώθηκε μετά στη γενικότερη μάθηση. Το παράδειγμα του Γαλιλαίου είχα κι εγώ στο μυαλό μου (τα μεγάλα πνεύματα συναντιούνται), αλλά το απέφυγα, γιατί θα άγγιζα και τους εκπροσώπους της θρησκείας κι άντε μετά να βάλω τελεία!
      Τη σημασία των ερωτημάτων και την ανάγκη της πρόκλησής τους την έχω θίξει και άλλοτε. Επομένως, απολύτως με εκφράζουν οι ρήσεις του μεγάλου Ionesko και του ευφυέστατου Gaarder. Θα προσθέσω δε ότι του Σωκράτη η φιλοσοφία δεν με συγκίνησε τόσο, όσο εκτίμησα τη στάση της ζωής του. Κυρίως γοητεύτηκα όμως ως μαθήτρια και θαύμασα ως δασκάλα τη επινόηση της μαιευτικής ως διδακτικής μεθόδου. Είναι άπειρες οι φορές -ακόμη και από τα πρώτα μου επαγγελματικά βήματα, από ένστικτο- που εφάρμοσα τη λεγόμενη "σωκρατική ειρωνεία", που αποδείχτηκε εξαιρετικά αποτελεσματική.
      Αυτά τα "ολίγα" στη σχεδόν "δεύτερη" ανάρτηση, αλλά με πολλά ευχαριστώ (για τον κλεμμένο χρόνο) και πολύ περισσότερα χαούμενα και ζεστά φιλιά.

      Διαγραφή
  5. Από τότε που τα παιδιά πήγαν σχολείο ανακαλύπτω πως όλο και περισσότερο χρόνο χρειάζομαι(!) μαζί τους. Όχι εκείνα, εγώ χρειάζομαι. Συχνά ανησυχώ μήπως δεν κάνω το σωστό, σύμφωνα με τις γενικές οδηγίες για τον ρόλο των γονιών όσον αφορά την μαθητική ζωή των παιδιών τους. Μα μου είναι αδύνατον να μην εμπλακώ. Και όσο βλέπω την λάμψη στα μάτια της κόρη μου όταν συζητάμε για την Βυζαντινή ιστορία που θεωρείται (κατά τα λεγόμενα και της ίδιας της δασκάλας της) πολύ δύσκολη, τόσο παθιάζομαι. Και εκείνη το ίδιο. Της αρέσει. Η ιστορία που ποτέ δεν συμπάθησα. Μα δίνει τόσες ευκαιρίες για κουβέντα. Επαναλαμβάνεται τόσο πιστά σήμερα. Την συνέχεια μπορεί κανείς να την φανταστεί με ακρίβεια. Συχνά όμως χρειάζομαι βοήθεια. Γιατί από ένστικτο λειτουργώ και μόνο. Γι' αυτό και ευχαριστώ άλλη μια φορά για την δημοσίευση της ημερίδας αλλά και για το κείμενό σου. Αν και με άγχωσε λίγο το: «επιφάνεια», «ενανθρώπιση» και «ανθρωπομορφισμός» :-)
    Ξέρω όμως πως για ότι χρειαστώ, θα έχω την καλύτερη σύμβουλο ;-)

    Καλημέρα, και καλή βδομάδα σε όλη την παρέα!!!
    Φιλιά όλο χαρά επίσης (κατά το ξωτικό) για την επανεμφάνιση της Υπατίτσας μας :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Margo μου, δεν μπορείς να φανταστείς πόσο σε νιώθω σ' αυτή σου την ανάγκη! Τη βιώνω με όσα παιδιά βρίσκονται -ή βρέθηκαν- γύρω μου, τηρουμένων των αναλογιών φυσικά.
      Θα ξεκινήσω από το σημείο που μου φαίνεται πιο σημαντικό απ' όλο σου το σχόλιο: το ένστικτο! Η πρώτη αυθόρμητη απάντηση είναι ένα ερώτημα: υπάρχει κάτι που να είναι ισχυρότερο από το μητρικό ένστικτο; Ακόμη και το ένστικτο της επιβίωσης υποχωρεί μπροστά του! Και μην μου πει κανείς ότι εδώ δεν πρόκειται για θέμα ζωής και θανάτου, γιατί η παιδεία των παιδιών είναι ζήτημα της ζωής τους αλλά και ζήτημα ζωής και θανάτου μιας κοινωνίας.
      Αν καταλαβαίνω καλά ποιες γενικές οδηγίες για το ρόλο των γονέων εννοείς, έχω να σου πω το εξής: αφορούν το εκπαιδευτικό σύστημα και τη λειτουργία του, που ναι μεν προστατεύει τα παιδιά αδαών γονέων αλλά και δίνει άλλοθι στους αδιάφορους γονείς.
      Η εκπαίδευση των παιδιών είναι "αρμοδιότητα" του εκπαιδευτικού συστήματος. Αλλά η ΠΑΙΔΕΙΑ των παιδιών είναι ΕΥΘΥΝΗ των γονιών και των δασκάλων!
      Άσε λοιπόν το εκπαιδευτικό σύστημα να αναλάβει τα "επιφάνεια", "ενανθρώπιση" και "ανθρωπομορφισμός" και μίλα τους εσύ για τη μοίρα των ανθρώπων και τον αγώνα τους. Άσε το εκπαιδευτικό σύστημα να αναλάβει τη χρονολογία και τους όρους της συνθήκης του Μεδιολάνου και μίλα τους εσύ για την ανεξιθρησκία. Άσε το εκπαιδευτικό σύστημα να αναλάβει τους πολέμους του Θεοδοσίου κατά των Γότθων και μίλα τους εσύ για το πώς η κρατική εξουσία εκμεταλλεύεται τη θρησκεία. Άσε το εκπαιδευτικό σύστημα να αναλάβει τις λεπτομέρειες της Ιουστινιάνειας νομοθεσίας και μίλα τους εσύ για τη δικαιοσύνη. Προπάντων, άσε το εκπαιδευτικό σύστημα να αναλάβει τη λεπτομερή περιγραφή της βυζαντινής τέχνης και μίλα τους εσύ, την ώρα που δουλεύετε στον κήπο, για τη φύση και την ομορφιά. Θα καταλάβουν πολύ περισσότερα...
      Ναι, είναι δύσκολη η βυζαντινή ιστορία!
      Ναι, είναι δύσκολο να γίνουν διακριτοί οι ρόλοι!
      Ευθύνη δική μας είναι να τους κάνουμε συμπληρωματικούς στην αναζήτηση της αλήθειας.
      Έχεις την καλημέρα μου και, φυσικά, την αγάπη μου :)

      Διαγραφή
  6. Αγαπημένη μου Υπατία, καλώς βρισκόμαστε πάλι!

    Πολύ χάρηκα κατ' αρχήν που είδα ανάρτησή σου, βεβαίως έστρωσε και το χαλί για την επιστροφή στις αναρτήσεις όλων μας:) Και πολύ χαίρομαι που αγαπημένα πρόσωπα όλα, βρίσκονται και αυτά εδώ.

    Είχα ξαναπεράσει, όμως ήθελα να σου γράψω με την ησυχία μου. Γιατί εδώ ένοιωθα πως δεν μπορούσα να περάσω απλώς με ένα μπράβο για την εξαιρετική ανάρτηση και για όλα όσα έθεσες με τον δικό σου ξεχωριστό συνειρμικό τρόπο, αλλά και με την έκδηλη αγάπη και έγνοια για τους νέους, την αλήθεια και για τον πόνο της εκπαίδευσης.

    Το προσωπικό μου βίωμα ήταν πολύ αρνητικό όσον αφορά το μάθημα της Ιστορίας στο σχολείο, ακριβώς όπως τα περιγράφεις και εσύ, όπως νομίζω και για τους περισσότερους. Αργότερα, πολύ αργότερα, η Ιστορία έγινε το αγαπημένο μου καθημερινό ανάγνωσμα, παρά την θετική μου επαγγελματική ενασχόληση. Κατά καιρούς καταπιανόμουν με ένα μόνο θέμα π.χ. Αρχαία Ελληνική, Γαλλική Επανάσταση, Ιστορία του Πόντου, Μικρά Ασία, Βυζάντιο, κλπ. κλπ.., Μέχρι και σήμερα. Κάποια στιγμή, αναγνωρίζοντας πόσο σημαντικό είναι τό μάθημα αυτό για ένα παιδί, στον καθηγητή ιστορίας της κόρης μου στο γυμνάσιο, στην πρώτη επίσκεψη γονέων, του εξέφρασα την ελπίδα μου ότι το μάθημα θα γινόταν όχι μόνο με αναφορά σε γεγονότα και ημερομηνίες αλλά ότι από συζητήσεις στην τάξη θα μπορούσαν τα παιδιά ν' αγαπήσουν την Ιστορία. Φευ, τίποτα δεν έγινε... Ναι, και δίδασκε μόνο Ιστορία!

    "Διδάσκουμε σκέψη ή μεταδίδουμε πληροφορίες; Και ποιες" : Ίσως σ' αυτή την ερώτηση να επικεντρώνεται όλη η ουσία της εκπαίδευσης και ιδιαίτερα της ιστορίας. Όμως, δεν αρκεί η επιστημονική γνώση για έναν διδάσκοντα, ούτε ακόμα και η εξειδίκευση.. Πρέπει ν' αγαπά και το αντικείμενό του, ν΄αγαπά και τα παιδιά, να τρέμει από το μέγεθος της ευθύνης που έχει για όσα τους μεταφέρει και για τον τρόπο που τα μεταφέρει.
    Όσο για το κράτος.. τί να πει κανείς;; Το κράτος που υποτιμά, ή επίτηδες μειώνει αξιολογικά το μάθημα της Ιστορίας ώστε ακριβώς περιορίζεται (μέχρι κατάργησης) η κριτική σκέψη στους νέους, βλέποντας σ' αυτούς τους μελλοντικούς χειραγωγημένους πολίτες.

    Ναι η ιστορία γράφεται από τους νικητές όμως εδώ και νικητές και ηττημένοι, τώρα που έχουν όλοι την δυνατότητα δημοσίευσης των απόψεών τους σε βιβλία που κυκλοφορούν και σ' αυτό το άνοιγμα στο διαδίκτυο, η σύγχυση μπορεί (και είναι) πολύ μεγαλύτερη για την Ιστορία και ιδιαίτερα για την πρόσφατη και ας μου επιτραπεί ο όρος και για την τρέχουσα, που δεν γνωρίζουμε πώς θα καταγραφεί στο μέλλον. Όλος αυτός ο βομβαρδισμός πληροφοριών, ο φανατισμός, η ηθελημένη πλαστογράφηση της αλήθειας ...
    Αφού το κράτος δεν θέλει, το βάρος όλο πέφτει στους Δασκάλους ( και ο όρος αυτός χρησιμοποιείται ανεξάρτητα εκπαιδευτικής βαθμίδας ως τιμητικός για τους αληθινούς που σίγουρα υπάρχουν) και στους γονείς.

    Υπατία μου να είσαι καλά για τον πήχη που βάζεις κάθε φορά στη σκέψη μας.

    Σε φιλώ πολύ πολύ




    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Άστρια μου καλή!
      Είχα δει κι εγώ αμέσως το σχόλιό σου, αλλά προτίμησα ν' αναβάλω την απάντηση για πιο χαλαρό χρόνο. Όμως... τέλος πάντων. Επιστρέφω λοιπόν στο θέμα μας.
      Η πλειοψηφία των μαθητών στα ελληνικά σχολεία -ίσως και σε ξένα- έχουν τραυματική εμπειρία από το μάθημα της ιστορίας. Ίσως γιατί δεν το διδάσκουν ειδικοί· εννοώ τους γνωρίζοντες την Ειδική Διδακτική του αντικειμένου. Ίσως πάλι -κι εδώ συμφωνώ απόλυτα μαζί σου- γιατί οι διδάσκοντες δεν το αγαπούν· γιατί, αν το αγαπούσαν, θα φρόντιζαν να ενημερωθούν όχι μόνο για το τι θα διδάξουν, αλλά και το πώς.
      Ξέρεις, η αρχική σημασία της λέξης "διδάσκω" ήταν "εξηγώ"!
      Στη διδασκαλία της ιστορίας είναι πρωταρχικό να διευκρινιστεί αμέσως -και αναλόγως με την ηλικία, βεβαίως- ότι λειτουργεί σε δύο άξονες: τον κάθετο και τον οριζόντιο, τη διαχρονία και τη συγχρονία. Με άλλα λόγια, τη σχέση κάθε γεγονότος με τα προηγούμενα και τα επόμενα, αλλά και τη σχέση του με τα σύγχρονά του. Να λοιπόν πώς το "θεωρητικό" μάθημα της ιστορίας συνεισφέρει στην κατανόηση της έννοιας και της σημασίας που έχει η σχέση "αιτία-αιτιατό", στην οποία τόσο βασίζονται οι "θετικές" επιστήμες.
      Μιλάω, λοιπόν, για την κατανόηση εννοιών θεμελιωδών για όλους τους τομείς της ανθρώπινης σκέψης! Ποια θέση θα βρίσκανε τότε μοιρολατρία, ο δογματισμός και το παιδί τους, ο φανατισμός;
      Έχω αρκετούς ανθρώπους γύρω μου που κινούνται στο χώρο των θετικών επιστημών, τους οποίους βαθύτατα εκτιμώ, επειδή, παρόλο που είχαν στη συντριπτική τους πλειοψηφία εμπειρίες ανάλογες με τις δικές σου, βυθίστηκαν στην ωριμότητά τους σε ιστορικές μελέτες. Υπέφεραν στα σχολικά τους χρόνια ίσως γιατί δεν κατάφερε κάποιος να τους δείξει τη "θετική" -αιτία και αιτιατό, που έλεγα πριν- βάση της ιστορίας. Είναι βέβαια πολλά τα παιδιά και δυστυχώς πάμπολλοι οι μεγάλοι του λεγόμενου "θεωρητικού" χώρου, που αντιμετωπίζουν την ιστορία σαν ένα σύνολο από, ενδιαφέροντα μεν αλλά αποσπασματικά, παραμύθια. Κάτι σαν ασυναρμολόγητο παζλ! Το μεγάλο δυστύχημα -ή, αν θέλεις, το τραγικό έγκλημα- είναι ότι το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα "αξιολογεί" (βλ. βαθμολογεί) αυτούς ακριβώς τοποθετώντας τους στις υψηλότερες βαμίδες της κλίμακας. Εύκολα πια κατανοεί κανείς το γιατί...
      Έλα όμως που κάποια στιγμή παίρνει το πάνω χέρι η ανθρώπινη φύση! Αυτή που ορμέμφυτα σχεδόν μας ωθεί στο υπέροχα δημιουργικό "γιατί;". Αλλά και αυτή που μας σπρώχνει να αναζητήσουμε τις ρίζες μας. Σαν το μικρό παιδί που θέλει να του μιλήσω για τους παππούδες και τις γιαγιάδες, που δεν πρόλαβε να γνωρίσει, και με ρωτάει ποια από τα χαρίσματα ή τα χούγια του τα πήρε από κείνους. Σαν το μικρό παιδί που θέλει να δει από κοντά ξαδέλφια που δεν γνώρισε και να μάθει ποια ακριβώς συγγενική σχέση το συνδέει μαζί τους...
      Από αυτή τη μικρή κλίμακα των παιδικών ερωτημάτων αν ξεκινούσαμε, θα βρίσκαμε πολλά να πούμε για την ιστορία...
      Άστρια μου, η έκταση της απάντησής μου ίσως και να δικαιολογήσει κάπως την καθυστέρησή της ;)
      Χαίρομαι τόσο πολύ που σας ξαναβρίσκω! Εσάς και τις κουβέντες μας!
      Πολλά γλυκά φιλιά κι από μένα

      Διαγραφή
  7. Μα πού είσαι Υπατία μου;

    Ολόψυχες ευχές για όμορφες και χαρούμενες γιορτές!!!
    φιλιά πολλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Φωτεινό μου Αστέρι,
      Παρούσα! Σχεδόν... :)
      Απλώς προέκυψαν κάποια μικροπροβλήματα, που λύθηκαν τώρα, και ακολούθησαν οι μέρες των Χριστουγέννων που με κράτησαν μακριά από τον υπολογιστή.
      Έλπιζα σε χριστουγεννιάτικη ανάρτηση, αλλά δεν... Οπότε... αρκούμαι σε ευχές σχολίων :)
      Από καρδιάς έρχονται οι ευχές μου -μεταχριστουγεννιάτικες- για Καλή, πολύ Καλύτερη Χρονιά!
      Πολλά ζεστά φιλάκια

      Διαγραφή
  8. Υπατιούλα μου κι εγώ ανησυχώ .
    Εύχομαι να'σαι καλά και να περάσεις πολύ αγαπησιάρικα !!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ξωτικό μου αγαπημένο,
      Μην ανησυχείς, όλα καλά!
      Σε σκεφτόμουν μάλιστα τις προάλλες, καθώς έπεσα πάνω στη συναυλία της ορχήστρας της Βιέννης, στην Κοπενχάγη, νομίζω. Θυμήθηκα μια παλιά (Δεκέμβριος του '11) πρωτοχρονιάτικη ανάρτηση με την αντίστοιχη συναυλία της Φιλαρμονικής τους και, ιδιαιτέρως, το σχόλιό σου. Φορούσα και προχτές την ειδική, όπως είχες πει τότε: πιζάμες!
      Ολόψυχες ευχές και πολλά μελ(ομακαρ)ωμένα φιλάκια

      Διαγραφή
  9. ΥΓ (κρισιμότατο!): Μόλις τώρα μου πέρασε η σκέψη ότι με κάποια πρόσωπα από τη μπλογκογειτονιά η σχέση πέρασε από το στάδιο της γνωριμιάς σε άλλο επίπεδο! Μιλάμε τώρα πια για κοινές αναμνήσεις, για ανησυχίες, για ερωτηματικά και απόπειρες απαντήσεων...
    Δευτερεύοντα συστατικά λείπουν για να στοιχειοθετηθεί αυτό που λέμε Φιλία!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Έτσι !! και σωστότατο !!
    Με την νέα χρονιά νομίζω πως είναι καιρός να μην λείπει τίποτα ;-)
    Πω πωωω μύρισε κι όλας .
    Ένα διπλό ελληνικό παρακαλώ :-)

    Καλή χρονιά Υπατιούλα μου με υγεία ,αγάπη ,δύναμη,τσαχπινιά,χιούμορ και...χρόνο για παρέες ;-)

    φιλούδια τρυφερά και αγκαλιά σαν αγαπημένη μουσική !!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Καλή Ανάσταση Υπατία μου! Να είσαι καλά με αγάπη μέσα και γύρω σου!

    υγ. άν και πολύ πολύ αργά ειπωμένο, είμαι κι εγώ μέσα για καφέ!:)

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...