Από μακριά ή από κοντά;

Στις πρώτες της επαφές με τις εικαστικές τέχνες, η πιο εμφατική συμβουλή που εισέπραττε από τους περισσότερους πιο έμπειρους από κείνη ήταν: «Μην πλησιάζεις τόσο κοντά στο έργο. Προσπάθησε να το δεις από απόσταση». Πρόσεξε και ότι στα περισσότερα μουσεία και τις πινακοθήκες φρόντιζαν οι υπεύθυνοι να προσφέρουν στο κοινό τον απαραίτητο χώρο γι’ αυτήν την από απόσταση οπτική. Υιοθέτησε λοιπόν αυτή την τακτική, αφού έβλεπε ότι της πρόσφερε καλύτερη εποπτεία του συνολικού έργου.

Απόλλων και Δάφνη του Gian Lorenzo Bernini

Καθώς μεγάλωνε, διαπίστωσε πως η πρακτική αυτή της αποστασιοποίησης ήταν εξίσου αποτελεσματική και σ’ άλλες περιστάσεις της ζωής. Κάθε που βυθιζόταν στο τέλμα της θλίψης, προσπαθούσε να συρθεί μέχρι τις όχθες της κι εκεί να ξετρυπώσει το μονοπάτι που θα την οδηγούσε στο ξέφωτο. Σε κάθε κρίσιμο αδιέξοδο που όρθωνε μπροστά της τους ψηλούς τοίχους του, εκείνη πισωπατούσε κομματάκι για να εντοπίσει εκείνα τα χαλαρά τούβλα που, αν τα ’σπρωχνε, θα την απεγκλώβιζαν. Κάθε φορά που ο θυμός σκοτείνιαζε τη σκέψη της και ακύρωνε τη βούλησή της, εκείνη απομακρυνόταν από τον εαυτό της, τον κοίταζε αυστηρά και ανακτούσε τον έλεγχό του.

Ωστόσο, δεν ήταν λίγες οι φορές που υπέκυψε στην επιθυμία να εξετάσει από κοντά τις πινελιές ενός ζωγράφου ή στην ανάγκη της να χαϊδέψει, έστω και με το βλέμμα, από κοντά τους πόρους ενός αγάλματος. Και ήταν πολύ περισσότερες οι φορές που έσκυψε πολύ κοντά, σχεδόν μυωπικά, να βρει το κουκούτσι του θυμού της· οι φορές που κατέβασε το κεφάλι και κουτούλισε με δύναμη το μέτωπό της στους τοίχους των αδιεξόδων της· οι φορές που τέντωσε τα χέρια πάνω από το κεφάλι και βούτηξε πιο βαθιά στη θλίψη της. Και βέβαια τους σπουδαιότερους ανθρώπους της ζωής της τους γνώρισε και τους αγάπησε, όταν ξεπέρασε τη γοητεία της από μακριά εικόνας τους και τους πλησίασε τόσο που να νιώσει την ανάσα της ζωής τους στα πνευμόνια της.

Από μακριά ή από κοντά; Το ερώτημα φαντάζει πλέον εντελώς θεωρητικό, αν όχι και ρητορικό. Kαι για την τέχνη και για τη ζωή.