Μια γυναίκα

 Το βαλς

Ο ιδιαίτερος δεσμός της Camille Claudel με τη γλυπτική εκδηλώθηκε πολύ νωρίς, όταν ήταν ακόμη κοριτσάκι. Ο πατέρας της αναγνώρισε την κλίση της και τη διευκόλυνε με τις σπουδές της ν’ ακολουθήσει την καλλιτεχνική σταδιοδρομία της. Η μητέρα της όμως κράτησε αρνητική στάση. Για τον ποιητή αδελφό της, Paul Claudel, δεν είχε αντιρρήσεις, αφού ακολούθησε παράλληλα και διπλωματική καριέρα. Και στο κάτω κάτω ήταν άντρας αυτός.

Οι σπουδές ήταν δύσκολες σε μια εποχή και ένα χώρο ανδροκρατούμενο. Ωστόσο το ταλέντο της αναγνωρίζεται και από το δάσκαλό της στη σχολή αλλά και από τον καταξιωμένο ήδη Auguste Rodin, που θα την πάρει στο εργαστήριό του στην αρχή ως μαθητευομένη και στη συνέχεια ως συνεργάτιδα και μοντέλο. Ο ερωτικός τους δεσμός θα είναι πολύχρονος και οδυνηρός για κείνη, μια που εκείνος αρνείται να διακόψει μια άλλη παράλληλη σχέση του. Εκείνη θα βάλει τη λέξη τέλος στην ιστορία τους, επιδιώκοντας και την καλλιτεχνική της ανεξαρτησία. Τα έργα όμως και των δύο αυτής της περιόδου δείχνουν τις έντονες καλλιτεχνικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους.

Το φιλί (έργο που αποδίδεται στον Rodin, αλλά η άποψη ότι είναι κοινό δημιούργημα με την Claudel θεωρείται βάσιμη)

Ακολούθησε μια παραγωγικότατη και δημιουργικότατη δεκαετία, που δεν συνοδεύτηκε όμως και από τις αντίστοιχες παραγγελίες (κυρίως κρατικές), παρά τις κριτικές που δημοσιεύονται εκθειάζοντας την καλλιτεχνική της ιδιοφυΐα.

Στη μέση της ζωής της θα παρουσιάσει ψυχολογικές διαταραχές που την ωθούν σε όλο και μεγαλύτερη απομόνωση. Θα καταστρέψει μάλιστα η ίδια ένα μεγάλο αριθμό των έργων της. Ο αδελφός της πήρε την πρωτοβουλία για την πρώτη της εισαγωγή σε άσυλο, οκτώ μέρες μετά το θάνατο του πατέρα τους, που της τον απέκρυψε. Θα περάσει τα μισά χρόνια της ζωής της μέχρι το θάνατό της έγκλειστη σε ψυχιατρικά άσυλα, όπου την επισκεπτόταν ο αδελφός της αραιά και πού, στα σύντομα ταξίδια του όταν επέστρεφε από την Κίνα. Η μητέρα της όχι μόνο αρνήθηκε να την επισκεφτεί, αλλά και αρνήθηκε την πρόταση του διευθυντή της κλινικής να κάνει μια προσπάθεια ένταξης της κόρης της στην οικογενειακή ζωή. Ήταν πολλοί που υποστήριξαν ότι η Camille Claudel δεν παρουσίαζε καθόλου συμπτώματα της ασθένειάς της όποτε δούλευε, αλλά και ότι δεν ήταν τόσο άρρωστη ώστε να παραμείνει τόσον καιρό έγκλειστη.

Η ώριμη ηλικία

Μπορούσε να υπάρξει χειρότερη μοίρα για ένα ανθρώπινο ον από το να γεννηθεί γυναίκα με φλογερό δημιουργικό ταλέντο σε μια εποχή που η γυναίκα όχι μόνο δεν είχε πολιτικά δικαιώματα, αλλά και αντιμετωπιζόταν είτε ως αναπαραγωγική μηχανή είτε ως αντικείμενο του ανδρικού πόθου είτε, στην καλύτερη(;) περίπτωση, ως μούσα που εμπνέει τους άνδρες δημιουργούς; Ποια φουρτούνα τάραζε το μυαλό της, ποια φλόγα ανάλωνε την ψυχή της, όταν μόνη μέσα στο εργαστήρι της με τα χέρια γεμάτα πηλό έδινε τις δικές της τρεις διαστάσεις στον κόσμο;

Από την κοινή έκθεση Rodin - Claudel (1996) στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Άνδρο

Σ’ αυτά τα δύο έργα, τοποθετημένα δίπλα δίπλα εγώ διαβάζω με γυναικεία μάτια την ιστορία του ανθρώπου.

Ρίξτε μια ματιά κι εδώ: Μιλώντας για τη σιωπή, Σιωπή και λόγος