Η ζωή δεν μετριέται από τον αριθμό των αναπνοών μας, αλλά από τις στιγμές που μας έκοψαν την ανάσα (George Carlin)


Αγαπώ τη Θάλασσα

Αγαπώ τη Θάλασσα.
Γιατί ξεκινάει με το θήτα των θέλω μου. Γιατί είναι ανοιχτή σαν τα άλφα που την απλώνουν. Γιατί το λάμδα της καμπυλώνει τη γλώσσα μου σε κύμα που σπάει μαλακά στο φράγμα των δοντιών μου. Γιατί τα σίγμα της μου χαϊδεύουν τ’ αφτιά σαν το φλοίσβο της σ’ έρημη παραλία.

Δευτέρα 27 Ιουλίου 2009

Στην εποχή του φόβου

Τον 5ο π.Χ. αιώνα ο Θουκυδίδης καταθέτει την άποψη ότι «τό εὔδαιμον τό ἐλεύθερον, τό δ’ ἐλεύθερον τό εὔψυχον» (Θουκυδίδου Ἱστορία, Β, 43), έναν από τους πιο παλιούς και, κατά τη γνώμη μου, εύστοχους ορισμούς της ανθρώπινης ευδαιμονίας, της ανθρώπινης ευτυχίας. Την ταυτίζει με την ελευθερία, για την οποία ορίζει ως αναγκαία συνθήκη την ευψυχία, το θάρρος, τη γενναιότητα, την ψυχική ρώμη.
Από ακόμη παλιότερα –και μέχρι σήμερα– θεωρούμε ότι μία από τις θεμελιώδεις προϋποθέσεις για την επίτευξη της ανθρώπινης ελευθερίας είναι η εξασφάλιση της ελευθερίας της σκέψης και, κατ’ επέκταση, του λόγου.
Η εποχή μας έρχεται ν’ αποδείξει, εκ του αντιθέτου, την ορθότητα αυτών των θέσεων. Πόσοι άνθρωποι γύρω μας είναι πραγματικά ευτυχείς; Ελάχιστοι. Για ποιο λόγο; Επειδή ελλείπει η βίωση της ουσιαστικής ελευθερίας. Ποιο εμπόδιο ορθώνεται στο δρόμο της; Η απουσία της ελευθερίας σκέψης, λόγου και πράξης. Ποιος τρέφει και μεγεθύνει αυτό το εμπόδιο; Ο φόβος, ο ισχυρότερος εχθρός του ανθρώπου, γιατί τον υπονομεύει εκ των έσω.
Ο φόβος είναι ο πιστότερος σύμμαχος όσων επωφελούνται από την ανελεύθερη ανθρώπινη κατάσταση. Γι’ αυτό φροντίζουν να τον τροφοδοτούν συνεχώς και αδιαλείπτως σε όλα τα πεδία της ύπαρξης και δράσης του ανθρώπου. Φοβόμαστε για τη ζωή μας: γύρω μας υπερτονίζεται η απειλή του AIDS, της γρίπης των πουλερικών, των χοίρων, των τρελών αγελάδων, οι καύσωνες και οι πλημμύρες, η αύξηση της εγκληματικότητας, η απειλή της τρομοκρατίας. Φοβόμαστε τη φτώχια: γύρω μας διογκώνεται η απειλή της ανεργίας, η επιδείνωση της οικονομικής κρίσης, η αύξηση του μεταναστευτικού ρεύματος. Φοβόμαστε για την ταυτότητά μας: γύρω μας υπερπροβάλλεται ο κίνδυνος από «εχθρικές» γειτονικές χώρες, ο κίνδυνος από το διαφορετικό και το ξένο.
Φοβόμαστε και ακινητοποιούμαστε σαν τον πανικόβλητο λαγό. Φοβόμαστε και αδρανούμε. Φοβόμαστε και υποκύπτουμε σε εύπεπτα στερεότυπα, γιατί αδυνατούμε να σκεφτούμε. Φοβόμαστε και γινόμαστε καχύποπτοι. Φοβόμαστε και αποσυρόμαστε στην απομόνωση. Φοβόμαστε και γινόμαστε ανελεύθερα υποχείρια.
Φοβόμαστε γενικώς και γύρω μας τα πάντα, με ακαταπόνητη επιμέλεια, υποδαυλίζουν αυτόν τον ακατάπαυστο φόβο. Ελάχιστα διαφέρει η ψυχολογική μας κατάσταση από την ψυχολογία της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, όταν οι άνθρωποι ζούσαν μέσα στη διαρκή αβεβαιότητα του αν θα υπήρχαν την επόμενη μέρα, επειδή τη ζωή τους άλλοι (ποιοι;) την κυβερνούσαν.
Από πού πηγάζει όλος αυτός ο φόβος; Πού οφείλεται η αδυναμία διατύπωσης απαντήσεων σ’ όλα τα φοβικά ερωτήματα; Ποια είναι η γενεσιουργός αιτία για όλες αυτές τις ανασφάλειες; Η άγνοια. Δεν γνωρίζουμε –και έχουμε κι εμείς ευθύνη γι’ αυτό– τα πραγματικά αίτια και τα πλήρη δεδομένα των καταστάσεων που καλούμαστε ν’ αντιμετωπίζουμε ατομικά και συλλογικά, αν και ζούμε στην εποχή της έκρηξης της πληροφορίας. Φοβόμαστε –και, γι’ αυτό δυστυχούμε– επειδή αγνοούμε. Και, ως προς αυτό, δεν διαφέρουμε διόλου από τους πρωτόγονους προγόνους μας που έντρομοι δαιμονοποιούσαν και προσκυνούσαν το άγνωστο.
Το αποτελεσματικότερο, λοιπόν, όχημα για την πορεία προς την ανθρώπινη ευτυχία είναι η αληθινή και ουσιαστική γνώση –και από το πόσο την παρέχει ένα εκπαιδευτικό σύστημα κρίνεται η πραγματική ποιότητά του. Η γνώση χαρίζει αυτοπεποίθηση, βασικό συστατικό της ψυχικής δύναμης που απαιτείται για την κατάκτηση και τη διατήρηση της ελευθερίας, που οδηγεί στην εσωτερική γαλήνη και, άρα, στην ευτυχία.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...