Coro ή solo;

Τελευταία συλλαμβάνω τον εαυτό μου όλο και συχνότερα ν’ αντιμετωπίζω τη ζοφερή πραγματικότητα, που μας σφίγγει στη μέγγενή της, με μουσικούς όρους. Διευκρινίζω από την αρχή ότι δεν έχω καμιά μουσική εκπαίδευση. Είναι ζήτημα αν θα κατόρθωνα να θυμηθώ από κάποια μακρινή σχολική χρονιά το πώς εγγράφεται η κάθε νότα στο πεντάγραμμο. Ωστόσο, η μουσική, όπως και κάθε τέχνη, είναι γενναιόδωρη με τους αδαείς. Έτσι συχνά πυκνά κάποια μουσικά έργα μού αποκαλύπτουν νέους κόσμους και καταργούν τα χωροχρονικά μου σύνορα. Ανακαλύπτω σε μουσικά δημιουργήματα την ιδανική έκφραση όχι μόνο των συναισθημάτων μου αλλά και των σκέψεών μου.

Βιώνοντας λοιπόν το φόβο και την ανασφάλεια των ημερών μας, αναμασούσα μια πρόδηλη και κοινή, πλέον, διαπίστωση: ότι εδώ και χρόνια αυτοί που κινούν τα νήματα προώθησαν έναν τρόπο ζωής, που δυστυχώς υιοθετήθηκε από ένα μεγάλο μέρος των συμπολιτών μας. Είναι ένας τρόπος ζωής που επέβαλε το αδυσώπητο κυνήγι της ικανοποίησης διαρκώς διογκούμενων επίπλαστων αναγκών με λάβαρο την ήσσονα προσπάθεια. Κατακερματίστηκε η κοινωνία μας σε αντιμαχόμενες ομάδες που φθονούσε η μία την άλλη και αλληλοϋποβλέπονταν. Και το σμπαράλιασμα αυτό έφτασε μέχρι το μεδούλι, μέχρι το άτομο, που έγινε κυριολεκτικά πια ά-τομο! Εκεί πια χάσαμε και την ανθρωπιά μας. Οι φιλίες γίνονταν όλο και πιο σπάνιες, ενώ στην αξιακή μας ιεραρχία ανέβαιναν οι «γνωριμίες». Η δικαιοσύνη υποκαταστάθηκε από τη «νομιμότητα» και η ισότητα από την ισοπέδωση. Η ευφυΐα χλόμιασε μπροστά στη μαγκιά. Η εργατικότητα και η αίσθηση του καθήκοντος λοιδορήθηκαν. Η επιφάνεια εκτόπισε το βάθος. Τελικά η επιθυμία του ἔχειν κατασπάραξε το εἶναι μας. Έτσι μείναμε γυμνοί κι ανάπηροι. Χάσαμε τα πολύ απλά, αλλά αναγκαία για τις περιστάσεις που ζούμε, εφόδια που χρειάζεται ο άνθρωπος για ν’ αντιμετωπίσει τις αντιξοότητες της ζωής, την αλληλεγγύη και τη συλλογικότητα, που μπορούν να τροφοδοτήσουν μια κοινή προσπάθεια.

Με άλλα λόγια, όλον αυτό τον καιρό από τη μια ένιωθα την ανάγκη ενός ώμου ν’ ακουμπάει στον δικό μου κι από την άλλη συλλογιζόμουν ότι από τέτοιες δύσκολες καταστάσεις μόνο με συλλογική προσπάθεια μπορούμε να βγούμε. Αυτές οι σκέψεις και τα αντίστοιχα συναισθήματα, συνδυασμένα με μια πικρή νοσταλγία για μια πατρίδα ψυχής που βλέπω ν’ αργοσβήνει στα χέρια μου και που διακαώς ποθώ να κρατήσω ζωντανή και να την παραδώσω καλύτερη, μεταμφιέζονταν σε νότες και πλημμύριζαν τ’ αφτιά μου. Μέχρι που ξεδιάλυνα ότι ήταν το πασίγνωστο χορικό των σκλάβων (Va pensiero) από την όπερα του Βέρντι Nabucco. Έτσι, για να εξηγήσω το πού κολλάει η μουσική επένδυση της ανάρτησης.

Στην αναζήτηση όμως του συγκεκριμένου κομματιού, έπεσα και στην ακόλουθη εκτέλεση από εκλεκτούς, απ’ ό,τι λέει το συνοδευτικό σχόλιο, λυρικούς Ούγγρους καλλιτέχνες. Όταν το άκουσα, θυμήθηκα ένα σχόλιο του Ξωτικού σε παλαιότερη ανάρτησή μου για τη δυσκολία συντονισμού ενός μουσικού συνόλου. Προσωπικά αυτή τη δεύτερη εκτέλεση δεν την απόλαυσα. Ενώ στην πρώτη περίπτωση παρακολουθούσα ένα σφιχτοδεμένο σύνολο προσηλωμένο στον κοινό στόχο, στη δεύτερη ένιωθα τους σολίστες να μην μπορούν να πειθαρχήσουν το εγώ τους και να υπονομεύουν τελικά την κοινή προσπάθεια.

Ε, λοιπόν, και σ’ αυτή τη δεύτερη μουσική απόπειρα βλέπω, με τις γνωστές πια λοξές ματιές μου, κοινωνικές και πολιτικές προεκτάσεις.

Εσείς τι λέτε;