Άκαιρα παιδιαρίσματα

Ακούει κανείς τις διάφορες συζητήσεις στις παρέες, ρίχνει μια ματιά στις ενημερωτικές εκπομπές και τις ειδησεογραφικές σελίδες των ΜΜΕ, κάνει μια βόλτα στο ελληνικό διαδίκτυο. Παρατηρεί μια στάση που εύκολα θα μπορούσε να τη χαρακτηρίσει παιδική για την υπερβολή που τη διακρίνει.

Είναι πολλοί, λόγου χάρη, αυτοί που «πέφτουν από τα σύννεφα» για το βάθος της κρίσης που αντιμετωπίζουμε. Μα καλά, όλοι αυτοί δεν έβλεπαν τόσα χρόνια ότι καταναλώνουμε χωρίς να παράγουμε; Δεν έβλεπαν το «ό,τι φάμε κι ό,τι πιούμε και για αύριο έχει ο Θεός»; Ε, λοιπόν ο Θεός «δεν έχει», μας τέλειωσε.

Επίσης πολλοί είναι αυτοί που αρνούνται, ως άρτι αφιχθέντες από τον Κρόνο, οποιαδήποτε συμβολή στην αντιμετώπιση των προβλημάτων, εφόσον κατά την άποψή τους ουδεμία ευθύνη φέρουν για τη δεινή μας κατάσταση.

Από την άλλη υπάρχει μια εξίσου διαδεδομένη τάση να επισημανθούν οι υπαίτιοι. Πέρα από τους συνήθεις υπόπτους (πολιτικούς, πολιτικάντηδες, μεσάζοντες, παράγοντες, συμβούλους, τριβούλους, μικρο- και μεγαλο-δημοσιογράφους κ.ο.κ.), θυμηθήκαμε ξαφνικά και όλα τα ελαττώματα και τα μειονεκτήματα της φυλής: ο Έλληνας ετούτο, ο Έλληνας το άλλο, ο Έλληνας το παράλλο… Ένας περιούσιος λαός από την ανάποδη: όλα τα στραβά είναι δικά μας κατ’ αποκλειστικότητα. Και να ο βούρδουλας που πιάνει δουλειά για την ομαδική αυτομαστίγωση.

Εδώ έβαλαν το χεράκι τους και οι ειδικοί στη διαχείριση και διαμόρφωση της κοινής γνώμης: τα πράγματα είναι χάλια, όλοι φταίμε, όλοι πρέπει να πληρώσουμε. (Κάποιοι μάλιστα –και όχι οι υπεύθυνοι– θα πληρώσουν το κατιτίς παραπάνω.)

Αυτή η διάχυση της ενοχής επί δικαίων και αδίκων, στηριγμένη στην έννοια της συλλογικής τάχα μου ευθύνης, βρήκε πρόσφορο έδαφος στο θυμικό μας. Μόνο που η αποδοχή της κοινής ενοχής μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ γι’ αυτούς που την προωθούν, αλλά και για το σύνολο. Δεν εξωθείς κάποιον σε χειρότερη ζωή ενοχοποιώντας τον. Δεν μπορεί ο τεχνηέντως ενοχοποιημένος αθώος να λειτουργήσει θετικά και δημιουργικά –κάτι που επειγόντως χρειαζόμαστε ως κοινωνία. Δεν μπορεί ο ελάχιστα υπεύθυνος για την οικτρή επιδείνωση της ζωής του και σε απόγνωση βυθισμένος ν’ αποδέχεται για πολύ μια ενοχή που καθόλου δεν του αναλογεί, χωρίς να διαμαρτυρηθεί, χωρίς ν’ αντιδράσει. Τα μερίδια της ευθύνης δεν είναι ίδια, επομένως ούτε τα μερίδια της ενοχής. Τώρα, βλέπετε, κάποιοι θυμήθηκαν την ισότητα!

Σε όλα αυτά τα είδη στάσης και συμπεριφοράς υπάρχουν ψήγματα αλήθειας. Όμως, στην ακραία τους μορφή, στην υπερβολή τους, καταντούν ψέμα. Τα παιδιά χαίρονται υπερβολικά, λυπούνται υπερβολικά, θυμώνουν υπερβολικά και γρήγορα τους περνάει. Δεν έχουμε το περιθώριο να παιδιαρίζουμε. Η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή και πρέπει ν’ ανασκουμπωθούμε να την αντιμετωπίσουμε. Με ψυχραιμία, με νηφαλιότητα, με αποφασιστικότητα, με αυτογνωσία ουσιαστική. Προσπαθώντας ταυτόχρονα να μείνουμε πιστοί σε κάποιες βασικές αρχές μας,  όπως της δικαιοσύνης, της ισότητας, της αλληλεγγύης. Δύσκολο και ανηφορικό δρόμο έχουμε μπροστά μας.