Η ζωή δεν μετριέται από τον αριθμό των αναπνοών μας, αλλά από τις στιγμές που μας έκοψαν την ανάσα (George Carlin)


Αγαπώ τη Θάλασσα

Αγαπώ τη Θάλασσα.
Γιατί ξεκινάει με το θήτα των θέλω μου. Γιατί είναι ανοιχτή σαν τα άλφα που την απλώνουν. Γιατί το λάμδα της καμπυλώνει τη γλώσσα μου σε κύμα που σπάει μαλακά στο φράγμα των δοντιών μου. Γιατί τα σίγμα της μου χαϊδεύουν τ’ αφτιά σαν το φλοίσβο της σ’ έρημη παραλία.

Κυριακή 3 Ιανουαρίου 2010

Ισοδύναμες αντιστροφές

Μία εικόνα χίλιες λέξεις, συνηθίζουμε να λέμε και, τις περισσότερες φορές, αυτό είναι αλήθεια. Μόνο που να… Υπάρχουν και μερικές φωτογραφίες που δεν λένε τίποτε, αν δεν τις συνοδεύει μία λεζάντα, ένα κείμενο. Αυτό σκεφτόμουν χαζεύοντας στις βόλτες μου στο διαδίκτυο τούτες τις μέρες. Μέρες γιορτινές, φορτισμένες, σχεδόν από κεκτημένη ταχύτητα, με συναισθήματα που από πολλούς επιχειρήθηκε να εκφραστούν με εικόνες. Να είναι άραγε άλλη μια ένδειξη ότι ζούμε στην εποχή της εικόνας; Μήπως η δυσκολία να δαμάσεις τη γλώσσα παίζει κάποιο ρόλο; Ή τελικά όντως η εικόνα έχει μεγαλύτερη εκφραστική δύναμη από τις λέξεις;
Αναρωτήθηκα λοιπόν αν ισχύει το αντίθετο της ρήσης: μία λέξη χίλιες εικόνες. Πλήθος λέξεων διεκδίκησαν με προθυμία την ευκαιρία ν’ αποδείξουν τις εκφραστικές τους δυνατότητες: θάλασσα, μάνα, αγάπη, ταξίδι, όρκος, ελευθερία… Βούτηξα το χέρι μου στο σωρό και τράβηξα τη λέξη «νοσταλγία», δέσμια προφανώς κι εγώ των ημερών.
Η νοσταλγία είναι προσδιορισμός τόπου, χρόνου, κίνησης και ψυχικού πάθους. Συνδέει το εδώ με το εκεί, το τώρα με το τότε, την απομάκρυνση με την επιστροφή, τον πόνο του χωρισμού με την προσδοκία της επανένωσης. Πολύ διαλεκτική, πολύ ηρακλείτεια λέξη, τώρα που το σκέφτομαι. Η νοσταλγία όμως είναι και προσδιορισμός αισθήσεως ή, μάλλον, αισθήσεων σημαντικός. Ποιος νοσταλγεί πρόσωπα και δεν τα βλέπει με τη φαντασία του στην αγαπημένη τους στάση ή σε ζωντανή κίνηση τη συνηθισμένη τους χειρονομία; Ποιος νοσταλγεί τον γενέθλιο τόπο του και δεν οσμίζεται τις μυρωδιές του ή δεν απολαμβάνει στον ουρανίσκο τις ιδιαίτερες γεύσεις του ή δεν πλημμυρίζουν τ’ αφτιά του οι ήχοι του; Ποιος νοσταλγεί αγαπημένα αντικείμενα και δεν νιώθει στ’ ακροδάχτυλά του το άγγιγμα της επιφάνειάς τους;
Εδώ που τα λέμε, όποιο και να είναι το αντικείμενο της νοσταλγίας, όσο πιο έντονη είναι, τόσο πιο πολύ φουσκώνει τη λεκτική της αναπαράσταση με εικόνες, φως και σκιές, χάδια και γδαρσίματα, γλύκες και πίκρες, τραγούδια και κλάματα, αρώματα και δυσάρεστες αλλά οικείες οσμές.
Μπορεί όλα αυτά να τα συμπεριλάβει μια εικόνα; Νομίζω πως όχι. Μπορεί να τα προκαλέσει, αλλά δεν μπορεί να τα κουβαλήσει. Μπορεί να γίνει μέρος τους, αλλά όχι εκφραστικός φορέας τους. Αντίθετα, η λέξη μπορεί. Ακόμα και με τον ήχο της, ακόμα και με την εικόνα της. Για μένα, η λέξη «νοσταλγία» είναι ένα ν που γίνεται τόξο και μου δείχνει το δρόμο· ένα ο που κλείνει τον πόνο μου· ένα σ που επιβάλλει ησυχία· ένα τ που προστατεύει κάτω από τη στέγη του τον οικείο χώρο μου· ένα α που ανοίγει την πόρτα του· ένα λ που μαλακώνει με τον ήχο του τις πληγές· ένα γ που γίνεται η γωνιά του καταφυγίου μου και ένα τελικό α σαν ανοιχτή αγκαλιά για τον ξενιτεμένο.
Λέξη λοιπόν ή εικόνα; Η εικόνα απευθύνεται στο βλέμμα και προσφέρει αμεσότητα και ταχύτητα στην επικοινωνία. Η λέξη θέλει το χρόνο της, χρειάζεται τη διαμεσολάβηση του μυαλού για να μεταδώσει τα μηνύματά της και, συνήθως, μπορεί να διεισδύσει πέρα από την επιφάνεια. Από ιδιοσυγκρασία, θα κλίνω προς την πρώτη, χωρίς καθόλου να υποτιμώ τη δεύτερη, αφού διαρκώς τροφοδοτεί τις, δικές μου τουλάχιστον, λέξεις.

4 σχόλια:

  1. Πρώτα να πώ πόσο λυπάμαι που είναι χωρίς σχόλια αυτό το ...τόσο ζουμερό κείμενο(δεν είχε δέσει ακόμα η μπλογκοσυντροφιά τότε).Να μας παραπέμπεις συχνά σε ό,τι δεν έχουμε διαβάσει λέω.

    Το πήρα παρέα στο μαξιλάρι μου λοιπόν απο χθές που το διάβασα και το περιδιάβηκα απολαυστικά.....
    και ...νοσταλγικά......

    Καταλαβαίνω πολύ καλά τι λές ,αν δεν υπάρχει "γλώσσα" απο πίσω ούτε η εικόνα μπορεί να πεί πολλά ,απλώς μπορεί να συμβολίσει ,να δονήσει ,να ξυπνήσει την φαντασία ,να υπαινιχθεί ,πολλά απ'αυτά που θέλεις να πείς αλλά δεν κατέχεις την τέχνη να τα πείς ...τόσο σύντομα με λόγια εύστοχα και με τις σωστές αποχρώσεις...

    Όμως μ'έφερες εδώ για τον Εφέσειο και έμεινα κυρίως αυτό να συλλογιέμαι ,πόσο "μαγικά" ενώνει αυτή η λέξη ,που εντυπωσιακά ονόμασες Ηρακλείτια ,τον πόνο με την ηδονή ,αυτό το διαρκές σφιχταγγάλιασμα των αντιθέτων που θεωρεί συνώνυμο της ζωής....

    (Λέξη ή εικόνα δεν υπάρχει λόγος να διαλέξω αφού λαχταρώ και τα δυό τόσο πολύ να συνδυάσω όταν με πάθος θέλω να μεταδώσω κάτι ,αλλά χωρίς λόγια δεν θα μπορούσα ζήσω ,θα έσκαγα....:-))
    Πρέπει όμως δυστυχώς να σταματήσω κάπου ;-)
    γμτ κι ακόμα δεν είπα τίποτα χαχαααχ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ξωτικό μου αγαπημένο,
    Πρώτο απ' όλα ήθελα να σου δείξω άλλο ένα κοινό σημείο που έχουμε στις προτιμήσεις, άρα και στον τρόπο σκέψης μας. Είναι τόσο λυπηρό, πράγματα που λέχτηκαν τόσο παλιά και που επηρέασαν όλη την κατοπινότερη φιλοσοφική σκέψη, να τα αγνοούμε στην καθημερινότητά μας. Στο κάτω κάτω, τι νόημα έχει η φιλοσοφία -και η κάθε επιστήμη, εδώ που τα λέμε- αν δεν υπηρετεί τον άνθρωπο κάνοντας καλύτερη τη ζωή του;
    Όσο για το ψευδοδίλημμα "λέξη ή εικόνα", μην ανησυχείς. Εσύ τα συνδυάζεις αριστοτεχνικά!
    ΥΓ: Πλάκα έχει αυτή η "ετεροχρονισμένη" κουβέντα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Υπατία κατά ένα περίεργο τρόπο το θέμα αυτό με απασχολούσε και μένα από το Μάρτιο που μπήκα στο f/b.Mόλις προ λίγου έβλεπα κάποιες φωτο με τοπία της Renas Rizou αν την είχα μπροστά μου θα της έλεγα βάλε κοπέλα μου μια Λεζάντα να φανταστώ να δημιουργήσω μια αίσθηση του χώρου.Μια φωτο στερεότυπα λέμε είναι χίλιες λέξεις μεταδίδει σύντομα το μήνυμα δεν μας λέει τίποτα γιαυτό που την έβαλε δεν μας λέει τίποτα για το κίνητρο του.Η λέξη ζωντανεύει την εικόνα.Επικοινωνία χωρίς λέξεις δεν είναι επικοινωνία είναι οπτική εντύπωση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Κένταυρε,
    Το 'ξερα ότι θα συμφωνούσαμε! "Επικοινωνία χωρίς λέξεις δεν είναι επικοινωνία είναι οπτική εντύπωση", που απευθύνεται κυρίως στο θυμικό, θα συμπλήρωνα. Λίγες φωτογραφίες καταφέρνουν να θέσουν σε κίνηση και τη νόησή μας!
    Κάτι τέτοιο απαιτεί ιδιαίτερη τέχνη από το φωτογράφο (βλ. Ξωτικό και κάποιους ελάχιστους φωτορεπόρτερ) αλλά και εγρήγορση εκ μέρους του θεωμένου την εικόνα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...